مدلسازی اقدامات مدیریتی در کنترل افت سطح تراز آب زیرزمینی (دشت هشتگرد، استان البرز)

افزایش استحصال از آب‌های زیرزمینی در چند دهه اخیر موجب شده است، سطح تراز آب زیرزمینی استان البرز و بخصوص دشت هشتگرد دچار افت شدیدی شود. از اینرو، با توجه به اهمیت این ذخایر ارزشمند، باید راهبردهای مناسبی در جهت پایداری این منابع مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، شبیه‌سازی عددی MODFLOW این محدوده، در دو حالت ماندگار و غیرماندگار برای دوره سه ساله (1391 تا 1393)، واسنجی و برای یک دوره یک ساله (1394)، صحت‌سنجی شد. سپس اثرات اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور در دشت هشتگرد ارزیابی گردید و حرکت ذرات آلاینده (نیترات و سولفات) در این طرح با استفاده از MODPATH، بررسی شد. نتایج نشان دادند، در صورتی که وضع موجود ادامه یابد، ذخیره آبخوان به طور متوسط 1 میلیون مترمکعب در سال کاهش پیدا می‌کند. همچنین از میان اقدامات مدیریتی، به ترتیب دستورالعمل انسداد چاه‌های غیرمجاز و طرحی که با یک محدودیت تدریجی در استحصال از آب زیرزمینی همراه می‌باشد، موجب بهبود ذخیره آبخوان به میزان 8/8 و 8/6 میلیون مترمکعب در سال می‌گردد. نتایج حاصل از MODPATH نیز نشان دادند که در صورت اجرای طرح‌هایی نظیر سناریو 7 و 9، حرکت ذرات نیترات (با غلظت 30 تا 70 میلی‌گرم بر لیتر) در ناحیه واقع در شهر هشتگرد، محدود خواهد شد. می‌توان نتیجه گرفت، با وجود اینکه محدودیت کامل استخراج چاه‌های بهره‌برداری غیرمجاز، بهترین نتیجه ممکن را در راستای اهداف احیاء و تعادل‌بخشی آبخوان داشته است، اما ممکن است محدودیت تدریجی استخراج چاه‌های بهره‌برداری از مقبولیت و قابلیت اجرای بیشتری برخوردار باشد.